Śpiewaj i tańcz
Grupy etnograficzne na terenie Gorców Obyczaj pasterski Rok obrzedowy Zespoły regionalne Związek PodhalanOddział w Krościenku nad Dunajcem
Sztandar oficjalnie wykonano jako renowację sztandaru starego którego nigdy nie było (nie można było uzyskać zezwolenia na wykonanie nowego). Sztandar wykonały członkinie Związku: p. Jerzyńska- haftowała litery, Maria Czepiel- herby, Anna Oleś- kwiaty, litery, Maria Czepiel seniorka- fragmenty całości. 17 kwietnia 1998 r. poświęcono sztandar Związku Podhalan w Krościenku. Dnia 18 listopada 1990 r. została otwarta „Izba Związku Podhalan” w starym spichlerzu na „Folwarku”.
Następnymi prezesami Związku w Krościenku byli: Józef Ferko, Marian Jarosz, Danuta Machała, Katarzyna Zaziąbło. Aktywność Związku koncentrowała się na działalności kulturalnej nawiązującej strojem, obrzędem, muzyką do naszego góralskiego regionu podczas spotkań przedstawicieli różnych części regionu, wystaw twórców ludowych, uroczystych majówek, wernisaży. Nie sposób pominąć również takie imprezy jak: „Wianki na Dunajcu”, Noce Świętojańskie, zabawy andrzejkowe, festyny- Lato Krościeńskie, koncerty orkiestr dętych (w tym OSP Krościenko), przedstawienia folklorystyczne np. Wesele Góralskie i inne występy zespołów ludowych. W części działalność kulturalna Związku łączyła się z religijną; msze i spotkania opłatkowe, kolędowanie, uroczyste msze w górach, poświęcanie dorobków życia, adoracje przy Grobie Pańskim, Droga Krzyżowa, udział w liturgii np. Bożego Ciała, mszy odpustowej, pasterki, Niedzieli Palmowej.
W części funkcjonowanie naszego Związku nawiązywało do działalności społecznej np. III Konferencja „Ziemie górskie u progu XXI wieku” połączona z IV zlotem Studiującej Młodzieży Podhala odbywającej się w październiku 1999 r. w Zakopanem.
Wybrane przedsięwzięcia w których brali udział członkowie Związku:
- XXVI Poroniańskie lato lipiec 2000 r.,
- Pierwszy Światowy Zjazd Górali Polskich Nowy Targ sierpień 2000 r., niektóre przedsięwzięcia związane ze Zjazdem odbyły się w Krościenku dla uczczenia Naszego oddziału oraz oddziałów ze Szczawnicy, Tylmanowej, Kluszkowiec (13.08. 2000 r.),
- Udział w Dożynkach Podhalańskich, Ludźmierz wrzesień 2000r.,
- Udział w obchodach Święta 3 Maja, Przysłop 2001 r., 2011 r. (org. Oddział Szczawnica).
- Współudział w organizowaniu III Powiatowego Przeglądu Zespołów Regionalnych odbywającego się w Krościenku, lipiec 2001 r.,
- Na szczególną uwagę zasługuje organizowanie corocznej imprezy „Wianki”,
- Wyjazd zespołu „Krościeńcany” do Grecji 2001 r.,
- Występ zespołu „Krościeńcany” dla polonii Austriackiej w miejscowości Kalendorf, sierpień 2002 r.,
- Udział w obchodach 70 rocznicy utworzenia Pienińskiego Parku Narodowego, czerwiec 2002 r.,
- Współorganizowanie Turnieju Piłki Nożnej o Puchar Prezesa na stadionie SKS Sokolica, lipiec 2002 r.,
- Występ zespołu „Krościeńcany” na rynku głównym w Krakowie, w ramach targów sztuki ludowej w 2002 r.,
- Zorganizowanie w dniu 18.08.2002 r. wyjazdu na spotkanie z Janem Pawłem II na Błoniach krakowskich,
- Udział w festiwalu góralskich potraw świąteczno-wigilijnych, Biały Dunajec 2003 r., zajęcie II miejsca za „Pierogi z suszonymi śliwkami”(ohyda )
- Występ w radiu ALEX 12 stycznia 2003 r.,
- Uświetnienie Jubileuszu 80 rocznicy założenia orkiestry dętej OSP, 6 lipca 2003 r.,
- Udział w mszy św. na górze Błyszcz, 08.08.2004 r., po mszy spotkanie przy watrze,
- Udział w XLII zjeździe Podhalan, lipiec 2005 ,
- Udział w XLIV Nadzwyczajnym zjeździe Podhalan, Rajcza 05.07.2009 r.,
- Udział w uroczystej inauguracji 10 Jubileuszowego roku akademickiego 2010-2011 Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu,
- Udział w Eucharystii celebrowanej przez papieża Benedykta XVI, Kraków,Błonia 28.05.2006 r.,
- Zorganizowanie zabawy andrzejkowej dla mieszkańców Krościenka w celach pozyskania funduszy, listopad 2011r. remiza OSP Krościenko,
Najbardziej znanymi członkami Związku ze względu na swoją działalność kulturalną są:
- Krystyna Aleksander poetka malarka
- Jan Kubik, pieniński krawiec i muzyk
- śp. Jan Kacwin, muzyk
- Marian Jarosz, muzyk i sportowiec
- Rodzina Czepielów, instrumenty muzyczne, haft
Zgodnie z celami statutowymi, w poczuciu kontynuowania misji Związku Podhalan, wsparci przez ks. Kapelana dr Andrzeja Pękalę oraz ks. Proboszcza Henryka Homoncika, nawiązując do zwyczajów i kultury regionu według najlepszej naszej woli i myśli pragniemy twórczo rozwijać zasady i idee, które w prostej linii są spuścizną w kolejnych pokoleniach, tak wielkiej tradycji, że trzeba ażeby ona trwała nadal, ażeby żaden obyczaj, żaden styl i moda współczesności tej wielkiej podhalańskiej wartości nie zniszczyły i nie wyparły. Działalność Związku Podhalan w Krościenku służy przede wszystkim gospodarczemu i kulturowemu rozwojowi Gminy. Naszą pracę wiążemy z działaniami najszerszych kręgów społeczności, bliskich nam organizacji społecznych (OSP, Siostry Zakonne, Kopia Górka, Fundacja Dzieci Pienin, Towarzystwo Agroturystyczne) gospodarczych (Bank Spółdzielczy w Krościenku, Nadleśnictwo, lokalni przedsiębiorcy), instytucji kulturalnych (Stowarzyszenie Artystów Pienińskich, Kapela Jaśka Kubika, GCK) i państwowych (Policja, PPN) oraz samorządów terytorialnych (Urząd Gminy, Stowarzyszenie LGD Gorce-Pieniny). W ten sposób wypełniamy zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej wykonywanych przez jednostkę samorządu terytorialnego, jako zadania własne.
Nie gdzie indziej też, jak w Statucie Gminy zapisano, że Gmina Krościenko nad Dunajcem wykonuje swoje zadania poprzez działalność innych podmiotów. W uchwalonej Strategii Rozwoju przyjęto, że mocną stroną Gminy Krościenko nad Dunajcem powinno być bogactwo tradycji i związków historycznych, bogactwo folkloru, kultywowana tradycja góralska, wytwórczość ludowa, społeczne tradycje kulturowe, społeczna tożsamość miejsca. A zatem wszystko to, co kultywuje i niesie ze sobą stowarzyszenie, jakim jest Związek Podhalan. Związek uzupełniając swoją bogatą ofertą i doświadczeniem działania Gminy pragnie realizować misję Gminy Krościenko nad Dunajcem, którą jest drogowskaz:
PIENIŃSKA GMINA KROŚCIENKO NAD DUNAJCEM MIEJSCEM,
W KTÓRYM CHCE SIĘ ŻYĆ
I DO, KTÓREGO CHCE SIĘ PRZYJECHAĆ
Przeprowadzona, przez specjalistów przygotowujących dla Gminy strategię, analiza SWOT wykazała główne problemy rozwoju społeczno - gospodarczego Gminy, których rozwiązywanie wymaga podjęcia przez władze samorządowe systematycznych i skoordynowanych działań. W przeciwnym wypadku narastać będą bariery możliwości rozwoju. Zidentyfikowane problemy, pojawiające się w poszczególnych dziedzinach życia społeczno - gospodarczego Gminy dotyczą niedostatecznie silnych związków społecznych i słabej tożsamości z miejscem urodzenia mieszkańców Gminy, słabego wykorzystania zasobów środowiskowych, spośród których na pewno wyróżnia się Związek Podhalan swoją wyrazistością, barwnością, przywiązaniem do tradycji, jako potencjalne bogactwo prorozwojowe Gminy.
Dlatego wyznaczając cele zwrócono uwagę na działania operacyjne zawarte w strategii rozwoju Gminy oraz realne potrzeby społeczne:
- Wspierania inicjatyw i udziału organizacji obywatelskich w sektorach kultury, turystyki i innych usługach w obszarze organizacji czasu wolnego.
- Tworzenia i promocji oferty regionu.
- Prowadzenia aktywnego marketingu dziedzictwa kulturowego oraz oferty kulturalnej, w tym potencjału twórczego.
- Zachowania i ochrony tradycyjnego krajobrazu wiejskiego.
- Zachowania, kultywowania i promocji dorobku dziedzictwa kulturowego gminy.
- Wzmacniania patriotyzmu lokalnego i pamięci historycznej.
- Współpraca z innymi związkami, organizacjami i stowarzyszeniami działającymi w regionie.
- Wspierania rozwoju rzemiosła ludowego i artystycznego.
- Ochrony i utrwalania dziedzictwa materialnego.
- Eksponowanie walorów folkloru, kultury i tradycji ludowej.
Liczymy na poparcie oraz zwracamy się z gorącą prośbą o szeroki udział i wszelką pomoc na rzecz realizacji przyjętych kierunków działania w zakresie aktywności Związku, kończąc przesłaniem Władysława Orkana, twórcy naszego Związku:
„Tradycja jest Twoją godnością, Twoją dumą, Twoim szlachectwem, synu chłopski. Dbaj o zachowanie spuścizny Twych ojców: rodzimej sztuki, rodzimej kultury. Zabiegaj o zamożność ziemi, z której wyrosłeś, i państwa, albowiem Twój własny dobrobyt nie będzie miał mocnego fundamentu, jeśli Ojczyzna Twoja będzie biedna i zagrożona. Nie przecinaj korzeni łączących Cię z rodną ziemią – choćbyś na krańcach świata się znalazł. To tak, jakbyś przeciął żyły żywota. Wiedz, że Ty wydźwigujesz piersią ziemię swoją, swój kąt ojczysty, albo go hańbisz, poniżasz. Pierś Twoja niech będzie, przeto napięta na najwyższy ton!”
Skład Zarządu Oddziału Związku Podhalan W Krościenku nad Dunajcem:
- Iwona Martyniak – Wiceprezes
- Mariola Mikłusiak – Członek Zarządu
- Teresa Topolska – Członek Zarządu
- Krzysztof Wąsowicz – Prezes
- Krzysztof Wolski – Sekretarz
- Katarzyna Zaziąbło – Wiceprezes
3 Chorążych w osobach – Jan Kubik, Tadeusz Oleś, Piotr Zaziąbło.
Źródło: www.pieniny24.pl